Miło nam donieść, że Fundacja na Rzecz Niematerialnego Dziedzictwa Kultury w Polsce otrzymała wsparcie z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w ramach programu Kultura Ludowa i Tradycyjna, na realizację zadania pt. „Krywulkarstwo łemkowskie – wpis na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Opis, dokumentacja, ewaluacja.”
Nasza Fundacja od wielu lat zajmuje się dokumentacją i popularyzacją dziedzictwa kulturowego i elementów niematerialnego dziedzictwa kulturowego w Polsce i na świecie. Nasi eksperci uczestniczyli i uczestniczą w projektach badawczych i dokumentacyjnych, które prowadzone były i są m.in. w Polsce, Japonii, na Hawajach i w Ukrainie.
Tegoroczny projekt dotyczy unikalnego rękodzieła, jakim jest wytwarzanie krywulek ze szklanych koralików, które jest elementem niematerialnego dziedzictwa Łemków i polskich Karpat. Krywulki to naszyjniki plecione z drobnych, kolorowych koralików. Są symbolem łemkowskiego stroju ludowego. Wykonywanie krywulek to forma rękodzieła związana ściśle z kulturą łemkowską (przed II wojną światową także bojkowską). Krywulki wykonuje się nawlekając na nić szklane koraliki i zszywając je w kolejne rzędy. Ozdoba składa się z trzech części: przylegającej do szyi krajki, szerokiej połotenki i rzędu dużych koralików na brzegu, zwanych gondoczką. Obecnie, wytwarzaniem krywulek zajmuje się jedna wielopokoleniowa rodzina Anny Dobrowolskiej ze wsi Krzywa koło Gorlic oraz kilka twórczyń z okolic Komańczy. Są oni depozytariuszami dziedzictwa, które wielu rodzinach trwa od kilku pokoleń. Mistrzynią wyrobu krywulek jest Pani Anna Dobrowolska, z pomocą której realizujemy nasz projekt.
Celem projektu jest wsparcie depozytariuszy w przygotowaniu wniosku o wpis krywulkarstwa na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Wpis krywulkarstwa łemkowskiego na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego będzie pierwszym wpisem dotyczącym elementu niematerialnego dziedzictwa kulturowego wywodzącego się z mniejszości etnicznej żyjącej w Polsce.
W ramach projektu odwiedzimy twórczynie krywulek, muzea, w których są kolekcje karpackiej biżuterii koralikowej, oraz zespoły ludowe, których członkinie występują w łemkowskich krywulkach. Sięgniemy także do zapisanych źródeł etnograficznych i ikonografii historycznej, by opisać historię i współczesność łemkowskich krywulek. Prace w ramach zadania rozpoczęliśmy już pod koniec kwietnia tego roku i będziemy kontynuować przez najbliższe miesiące. Relacje z realizacji poszczególnych etapów projektu będziemy sukcesywnie zamieszczać na naszej stronie internetowej i profilu Fundacji na Facebooku.
Projekt „Krywulkarstwo łemkowskie – wpis na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Opis, dokumentacja, ewaluacja” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.